Najveći pećinski portal na Balkanu

Potpećka pećina je izvorskog tipa i nalazi se na oko 500 metara nadmorske visine. Prepoznatljiva je po najvišem pećinskom ulazu na Balkanu, visokom oko 50 metara, što ovu pećinu ubraja u monumentalno delo prirode. Džinovski portal u obliku potkovice, visok 50 metara od korita periodskog toka do svoda, a širok 12 metara pri dnu, odnosno 22 metra pri vrhu, izdubljen je na krečnjačkoj litici, čiji je vertikalni deo visok 72 metra. Ulazno silazna staza ima preko 700 stepenika.

 

Pećina je dugačka deset kilometara i drugim krajem izlazi u selo Drežnik, ali je posetiocima na 9 stepeni celzijusa, kolika je stalna temperatura u pećini, za razgledanje dostupno samo 555 metara u kojima se nalaze dvorane. Prva je Dvorana pod kupolom, zatim Dvorana zmajeva, Cvijićeva i Dvorana Snežana i sedam patuljaka. Legenda kaže da su ovde živela dva pećinska zmaja koja su čuvala čudotvorni izvor koji je, prema predanju, lečio nerotkinje. Kada je izvor presušio zmajevi su se skamenili, ali njihovi oblici su i danas vidljivi. Najniže dvorane pećine imaju svojstva prirodne hiperbarične komore u kojoj se koncentracija kiseonika kreće čak od 33 do 40 odsto. Sve dostupne celine su bogate pećinskim nakitom koji se retko viđa u kraškim pećinama.

 

Ovaj najznačajniji speleološki objekat jugozapadne Srbije pun je pećinskih ukrasa neobičnih imena: Samac, Čika Ljuba i njegove mačke, Orao na steni… Stene u pećini su beličaste boje, masivne, delom bankovite i slojevite. Naslage bigra koje su nastale iz voda pećinskih reka se posebno ističu među geološkim tvorevinama.

 

Potpećka pećina je izvorskog tipa jer su je izgradile vode ponornica koje posle podzemnog toka izbijaju ispred pećine i grade pećinsku reku Petnicu. Veruje se da su još u vreme neolita pećinu naseljavali ljudi koji su znali da koriste njene pogodnosti. O njihovom boravku svedoče pronađeni ostaci keramike, obrađeni jelenski rogovi kao i kameno oružje koje su koristili u lovu.

 

Potpećka pećina ima svojstvo prirodnog dobra i zaštićena je zbog svog karakterističnog ulaza, raznovrsnih oblika kalcitne ornamentike, specifičnih hidroloških obeležja, načina nastanka i geo-morfo-hidrološke serije koju čine kraška drežnička depresija.

 

U Potpećkoj pećini posete su moguće tokom sezone koja traje od aprila do novembra, a godišnje je u proseku poseti oko sedam i po hiljada ljudi.

 

Iz Potpećke pećine izbija čista rečica Petnica, na kojoj su meštani u daljem rečnom toku kroz selo Potpeć napravili mnoštvo bazena najkvalitetnije pastrmke.

Potpećka pećina i selo Potpeć su jedno drugom dali ime, selo jer se nalazi pod pećinom, a pećina jer se nalazi u selu.